Z jakiego surowca produkowana jest wełna skalna i szklana?

Wełna mineralna skalna inaczej kamienna produkowana jest bazaltu, gabro, dolomitu lub kruszywa wapiennego a także z materiału pochodzącego z recyklingu - brykietów mineralnych. Następnie surowiec ten roztapia się w wulkanicznej temperaturze ok. 1400°C, później następuje jego rozwłóknienie, a włókna zlepia się specjalną żywicą tzw. lepiszcze. W kolejnym etapie już kształtuje się konkretne produkty: płyty, maty, otuliny lub wytwarza luźne strzępki zwane granulatem.

Wełna mineralna szklana, sam proces jej produkcji jest zbliżony do wełny skalnej, z tym że surowcem jest piasek kwarcowy oraz stłuczka szklana z dodatkiem skał np. dolomitu lub z otrzymywana z recyklingu. Następnie surowiec roztapia się w temperaturze ok. 1000°C i formuje z niego płyty oraz maty.

Różnice i podobieństwa: wełna skalna a szklana.

• współczynnik przewodzenia ciepła λ (lambda): najcieplejsza wełna szklana ma lepsze właściwości izolacyjne niż wełna skalna, która osiąga parametr λ nawet 0,030 W/mK. Natomiast najcieplejsza wełna skalna ma λ=0,034 W/mK. Wynika to z technologii produkcji wełny szklanej gdzie układ włókien jest ukierunkowany bardziej równolegle do ich powierzchni, co wymaga użycia do produkcji większej ilość substancji zlepiających, które poprawiają właśnie min. parametr izolacyjności λ.

• izolacyjność akustyczna: oba rodzaj wełny mają bardzo dobre właściwości akustyczne. Z tym że większa gęstość wełny skalnej przekłada się zazwyczaj na lepszą izolacyjność akustyczną, gdyż masa wycisza.

• odporność na ogień: oba rodzaje wełny sklasyfikowane są w klasie A1. Oznacza to, że włókna w temperaturze powyżej 1000 °C (tak wysoka temp. powstaje po ok. 1½ godziny nieustającego pożaru) mogą ulec stopnieniu, ale nie rozprzestrzeniają ognia i nie wydzielają trujących substancji. Z tym że lepszą odporność na ogień ma wełna skalna, która wytrzymuje temperaturę do 1000 °C, gdzie wełna szklana do 700 °C. Jednak należy pamiętać, że powyższe dane dotyczą samych włókien, bowiem spoiwo które ich łączy wytrzymuje max. do 250°C. Czyli im więcej spoiwa tym mniejsza odporność na wysoką temperaturę i dlatego min. też wełna szklana ma mniejszą odporność na ogień.

• nasiąkliwość: wełna skalna i szklana mają nasiąkliwość na zbliżonym niskim poziomie. Nasiąkliwość wodą przy krótkotrwałym zanurzeniu wynosi < 1 kg/m2, a przy długotrwałym zanurzeniu < 1-3 kg/m2. Oczywiście dotyczy to tylko renomowanych producentów, których wyroby spełniają normę PN: 13:162.

• gęstość i wytrzymałość na ściskanie: wełna skalna ma gęstość ok. 2/3 razy wyższą niż wełna skalna. Przekłada się to wprost na jej właściwości mechaniczne wyznaczane parametrem CS – wytrzymałość na ściskanie.

• parapszepuszalność: porównując wełnę skalną i szklaną o tej samej gęstości to mają zbliżoną paropszepuszczalność - ich średni współczynnik oporu dyfuzyjnego μwynosi 1,3-1,4. Natomiast wraz ze wzrostem gęstości maleje także paropszepuszczalność, czyli wełna skalna ma ją mniejsza, czyli wilgoć do niej wolniej wchodzi ale i też wolniej wychodzi. W wełnie szklanej jest odwrotnie czyli wilgoć szybciej wchodzi ale też szybciej wychodzi.

• właściwości użytkowe (elastyczność, sprężystość, stabilność wymiarów):

- elastyczność: wełna szklana dzięki większej elastyczności włókien dużo lepiej dostosowuje się do nierówność podłoża

- sprężystość: wełna szklana jest skompresowana i min. dla tego bardziej sprężysta od skalnej. Dlatego nie wgniata się jak skalna, a w przypadku „próby” wgniecenia wraca do swojej pierwotnej formy

- stabilność wymiarów: wełna skalna jest cięższa więc co przekłada się na większą stabilność wymiarów i ma mniejsze tendencję do rozwarstwiania się.

Wełna skalna czy szklana – czym zatem ocieplić poddasze?

Według norm Domu Energooszczędnego poddasze należy tak ocieplić, aby współczynnik przewodzenia ciepła U dla tej przegrody był mniejszy niż 0,15 W/m2*K. Parametr ten uzyskamy przy produktach o:

- λ=0,039 W/mK, dla łącznej grubości wełny 25 cm, np. warstwa I - 15 cm, warstwa II - 10 cm.

- λ=0,035 W/mK, dla łącznej grubości 23 cm, np. warstwa I - 18 cm, warstwa II - 5 cm.

Taki wynik osiągniemy przy standardowych produktach oferowanych na rynku, a więc czym należy kierować się przy wyborze wełny ocieplając poddasze? Moim zdaniem należy zwrócić uwagę na dwa czynniki:

• ciężaru poszycia: w przypadku dachu typu „ciężkiego” gdzie poszycie jest już wykonane z dość ciężkiego materiału jak np. dachówka cementowa bądź ceramiczna, to żeby dodatkowo nie obciążać dachu to polecam wełnę szklaną. Również w przypadku gdy poszycie to jest dodatkowo wzmocnione pełnym deskowaniem (jeszcze większy ciężar całości) oraz gdy więźba dachowa jest zbyt słaba.
• rodzaju materiału z jakiego jest poszycie: jeżeli jest to dachówka (cementowa, ceramiczna) czy gont nie ma to znaczenia. Natomiast jeżeli jest to blacha to zdecydowanie skłaniam się ku wełnie skalnej, która ma większą gęstość, a więc lepiej tłumi hałas np. pochodzący z opadów deszczu czy gradu.

Również ważnym aspektem jest komfort pracy. A ponieważ wełna szklana ma mniejszą gęstość więc jest dużo lżejsza co przekłada się na większy komfort pracy podczas jej montażu. Zajmuje też mniej miejsca na poddaszu, ponieważ jej opakowanie jest skompresowane do mniejszej objętości i dopiero po jego rozcięciu następuje jej rozprężenie i wełna wraca do deklarowanej grubości. Wełna szklana mniej też pyli niż skalna.

Reasumując: wybór wełna skalna czy szklana nie jest łatwy. Biorąc również pod uwagę, że ceny wełny skalnej czy szklanej o takich samych współczynnikach λ są na zbliżonym poziomie to wyboru nam nie ułatwia. Zatem decyzja w głównej mierze powinna zależeć od tego z czego mamy wykonane poszycie dachu. Również należy się kierować komfortem pracy i miejscem na poddaszu.

Niezależnie od tego bardzo ważną rzeczą jest właściwe wykonanie konstrukcji dachu czy właściwy montaż wełny, bo tylko to zrobione poprawnie zapewni jej właściwą wentylację i ochronę przed wodą. Dobrze wykonana wentylacja stworzy jej dogodne warunki do odprowadzenia nadmiaru wilgoci pochodzącego z wnętrza domu. A ochrona przed wodą pomimo tego, że wełna jest produktem hydrofobizowanym uchroni ją przed utratą właściwości izolacyjnych i zapobiegnie rozwojowi mikroorganizmów.